Na przestrzeni całej księgi Jeremiasza można dostrzec dominujące dwa przeciwstawne wątki tematyczne: czas odpłaty i czas odnowy, które przewijają się równocześnie przez całą księgę. Jeremiasz przepełniony żalem i wielką troską o rodaków przedstawia z jednej strony bardzo plastycznie odstępstwo narodu wybranego, za które czeka go nieubłagany i nieuchronny sąd w postaci inwazji strasznych wrogów, którzy zniszczą Jeruzalem, zburzą świątynię i uprowadzą Judejczyków do niewoli, a z drugiej strony z ogromną radością i wielką satysfakcją dzieli się wspaniałą wieścią o Bożym miłosierdziu, przebaczeniu i wybawieniu z niedoli grzechu i niewiary, kiedy po ciemnej nocy bezprawia i odstępstwa nastanie dla narodu wybranego świt nowego dnia.
„Miłością wieczną umiłowałem cię, dlatego tak długo okazywałem ci łaskę” (Jer.31,3).
Jeremiasz był ostatnim z proroków końcowego pięćdziesięciolecia historii Judy przed zdobyciem Jeruzalem i zburzeniem świątyni Salomona. Jego poselstwo prorockie, pisane po mistrzowsku pomimo tragicznych i niesprzyjających wydarzeń, było ostatnim Bożym ostrzeżeniem przed zbliżającym się Bożym sądem, w którym Jeruzalem zostanie zniszczone, świątynia zburzona, a Judejczycy zostaną deportowani do niewoli babilońskiej.
Bóg nie rzuca słów na wiatr.